De preventieadviseur van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk

Op deze pagina

    Rol van de preventieadviseur van de interne dienst wanneer de preventieadviseur psychosociale aspecten deel uitmaakt van een externe dienst

    Wanneer de preventieadviseur psychosociale aspecten deel uitmaakt van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, wordt de preventieadviseur van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk nauwer betrokken bij het domein van de psychosociale risico’s.

    Het is namelijk nuttig dat een persoon binnen de interne dienst op de hoogte is van wat er in de onderneming gebeurt op het vlak van de psychosociale risico’s.

    Dit laat ook toe dat deze preventieadviseur zijn coördinatieopdrachten uitvoert ten aanzien van de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk waarop de werkgever een beroep doet.

    Risicoanalyse

    De preventieadviseur van de interne dienst kan ertoe gehouden zijn de werkgever bijstand te verlenen bij het uitvoeren van de risicoanalyse van de psychosociale risico’s in de ganse onderneming of een risicoanalyse van een specifieke arbeidssituatie waarin een gevaar werd vastgesteld. Dit zal het geval zijn wanneer de werkgever deze risicoanalyses uitvoert zonder de preventieadviseur psychosociale aspecten van de externe dienst erbij te betrekken, namelijk wanneer de werkgever van oordeel is dat de analyse of de situatie niet complex is.

    Het is evenwel noodzakelijk dat de preventieadviseur van de interne dienst over voldoende tijd en de nodige competenties beschikt om mee te werken aan de analyses. Het is derhalve aangewezen dat het Comité een advies geeft over het principe dat de preventieadviseur bij de analyses wordt betrokken en dat het een voorafgaand akkoord geeft over een eventuele aanpassing van de minimumduur van de prestaties van de preventieadviseur die voortvloeit uit deze extra opdrachten. De preventieadviseur van de interne dienst kan voor de uitvoering van deze extra opdrachten een specifieke opleiding vragen. Hij kan daarnaast ook weigeren ze op zich te nemen wanneer hij meent niet over de nodige competenties te beschikken.

    Adviesbevoegdheid

    De preventieadviseur van de interne dienst heeft een algemene adviesbevoegdheid. Hij zal een advies verstrekken over de elementen van de arbeidsorganisatie, de arbeidsinhoud, de arbeidsvoorwaarden, de arbeidsomstandigheden en de interpersoonlijke relaties die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s op het werk.

    Om dit advies te kunnen geven, moet de preventieadviseur van de interne dienst kennis kunnen nemen van deze elementen via de werkgever en moet deze laatste hem informeren over wijzigingen die aan deze elementen worden aangebracht en die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s op het werk.

    Er vindt dus een echte samenwerking plaats tussen de preventieadviseur en het management waardoor preventie geïntegreerd kan worden in managementbeslissingen.

    Interne procedure

    De preventieadviseur belast met de leiding van de interne dienst wordt op de hoogte gehouden van de opvolging van het verzoek tot formele psychosociale interventie:

    • Hij wordt in kennis gesteld van de preventiemaatregelen en hun verantwoording opgenomen in de adviezen van de preventieadviseur psychosociale aspecten.
    • De werkgever deelt hem zijn beslissing mee over het gevolg dat hij aan het verzoek geeft.

    Informatieopdracht van de vertrouwenspersoon

    De preventieadviseur belast met de leiding van de interne dienst zal automatisch de informatieopdrachten van de vertrouwenspersoon uitvoeren onder de volgende voorwaarden:

    • de preventieadviseur psychosociale aspecten is extern,
    • er werd geen enkele vertrouwenspersoon aangeduid,
    • het Comité en de betrokkene zelf hebben geen weigering kenbaar gemaakt met betrekking tot deze opdracht, en
    • het gaat niet om een kleine onderneming van minder dan 20 werknemers waarin de werkgever de functie van preventieadviseur vervult.

    De preventieadviseur belast met de leiding van de interne dienst zal enkel instaan voor het vooraf informeren van de werknemers en kan dus in eerste lijn aangesproken worden voor informatie over de verschillende procedures en de contactgegevens van de externe preventieadviseur psychosociale aspecten.

    Hij dient hiervoor niet de specifieke opleiding tot vertrouwenspersoon te volgen.

    Als de preventieadviseur van de interne dienst alle opdrachten van de vertrouwenspersoon wenst uit te voeren - namelijk het vooraf informeren van de werknemers en het behandelen van de verzoeken tot informele psychosociale interventie (gesprekken, interventies bij een andere persoon van de onderneming en verzoeningen) - weerhoudt niets hem ervan hiertoe de opleiding tot vertrouwenspersoon te volgen en de werkgever te vragen hem via de aanwijzingsprocedure als vertrouwenspersoon aan te duiden.

    Register van feiten van derden

    Wanneer de preventieadviseur psychosociale aspecten deel uitmaakt van de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk en geen enkele vertrouwenspersoon werd aangeduid, zal de preventieadviseur belast met de leiding van de interne dienst het register van feiten van derden bijhouden.

    Rol van de preventieadviseur van de interne dienst wanneer de preventieadviseur psychosociale aspecten deel uitmaakt van de interne dienst

    Wanneer de interne dienst samengesteld is uit preventieadviseurs die over verschillende bekwaamheden (arbeidsveiligheid, psychosociale risico’s, …) beschikken, zullen zij elk de werkgever bijstaan binnen het kader van hun specifieke bekwaamheden.

    In elk geval zal de interne dienst haar opdrachten uitvoeren op basis van het multidisciplinariteitsbeginsel aan de hand van een gecoördineerd optreden van de verschillende preventieadviseurs.

    Deze coördinatie is des te noodzakelijker aangezien er een verband bestaat tussen de psychosociale risico’s op het werk en de zogenaamde ‘klassieke’ risico’s voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers. Psychosociale risico’s kunnen immers een oorzaak zijn van arbeidsongevallen en bepaalde psychosociale gevaren bevinden zich op het niveau van de arbeidsomstandigheden (de materiële omgeving, de inrichting van de arbeidsplaatsen, de arbeidsmiddelen, het lawaai, de verlichting, de gebruikte stoffen, …).

    Bij deze coördinatie moet in elk geval het beroepsgeheim gerespecteerd worden door elke tussenkomende partij.

    Jaarverslag

    De preventieadviseur van de interne dienst moet de inlichtingen met betrekking tot de preventie van psychosociale risico’s op het werk opnemen in het jaarverslag van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk.

    Met het oog op het opstellen van dit verslag, moeten de preventieadviseur psychosociale aspecten en de vertrouwenspersoon hem deze inlichtingen, in de vorm van anonieme gegevens, bezorgen.

    De inlichtingen kunnen gebruikt worden in het kader van de evaluatie van de collectieve preventiemaatregelen.

    Arbeidsongeval

    Psychosociale risico’s kunnen een oorzaak zijn van arbeidsongevallen. Er werd een onderzoek uitgevoerd naar het verband tussen psychosociale aspecten op het werk en (ernstige) arbeidsongevallen in België.

    Bij het onderzoek van een arbeidsongeval houdt de preventieadviseur van de interne dienst rekening met de eventuele oorzaken van psychosociale aard.
    Het kan onder meer gaan om:

    • stress;
    • conflicten verbonden aan het werk;
    • geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk;
    • de verdeling van de taken;
    • de (on-)duidelijkheid van de instructies;

    Het verslag, dat wordt opgesteld naar aanleiding van een onderzoek van een ernstig arbeidsongeval, moet deze oorzaken vermelden wanneer ze zijn vastgesteld.

    Om op een eenvoudige manier de eventuele aanwezigheid van psychosociale aspecten die een invloed hebben gehad op een arbeidsongeval te verifiëren en te objectiveren, werd de “Checklist: verband tussen psychosociale aspecten en arbeidsongevallen” uitgewerkt. Het gebruik van de checklist kan belangrijke informatie aanreiken om een betere analyse van het ongeval mogelijk te maken.